نەخۆشی گەنم

نەخۆشی گەنم چییە؟

نەخۆشی گەنم کێشەیەکە لە هەرسکردنی ماددەی گڵوتین کە پرۆتینێکە لە خواردندا و بەتایبەت لەوانەی کە گەنم لە پێکهاتەکەیاندا هەیە وەکو نان و هەندێ جۆری پسکیت و مەعکەرۆنی، کاتێک کەسێکی تووشبوو بە نەخۆشی گەنم شتێک دەخوات کە ماددەی گڵوتینی تێدابێت ئەوا لەشی کاردانەوەیەکی زۆری بۆ پرۆتینەکە دەبێت و مەمیلەکانی لەکاردەخات، مەمیلەیش پێکهاتەیەکی دەرپەڕیوی بچووکی شێوە پەنجەییە و لە دیواری ڕیخۆڵەباریکەدا بوونیان هەیە، کاتێک مەمیلەکان تێکدەچن ڕیخۆڵەباریکە ناتوانێت بەتەواوی ماددەی پێویست بمژێتەوە بەمەش بەدخۆراکی و کەمی چڕی ئێسک و لەبارچوون و نەزۆکی و تەنانەت نەخۆشی دەماری و شێرپەنجەش ڕەنگە بەدوای خۆیدا بێنێت.

نیشانەکانی نەخۆشی گەنم

• سەرئێشە.
  
• کەمخوێنی.
  
• با کردن.
  
• ئازاری ئێسک و جومگە.
  
• قەبزی.
  
• سکچوون.
  
• دڵەکزێ.
  
• دەرکەوتنی پەڵەی پێست کە جێیەکەی دەخورێت بەتایبەت لە ناوچەی قۆڵ و سەر و پشتدا.
  
• سەرئێشە و ماندوێتی.
  
• برینی ناودەم.
  
• دڵتێکچوون.
  
• تێکچوونی کۆئەندامی دەمار بە سڕبوون و مێروولەکردنی دەست و قاچ و تێکچوونی هاوسەنگی لەش و گۆڕانی ئاگایی.
  
• کەمبوونەوەی کێش.
  
• لە تەمەنی منداڵانیش دا ڕەنگە نیشانەی تایبەت دەربکەوێت وەکو تێکچوونی مینای ددان و دواکەوتنی گەشە و کێشە لە فێربوون و درککردن.
  

مەرج نیە ئەم نیشانانە بەیەکەوە دەربکەون و لەوانەیە نەخۆشەکە هەستی پێنەکات و بەمەش ناسینەوەی نەخۆشیەکە زەحمەت دەکات.

هۆکارەکانی توشبوون بە نەخۆشی گەنم

توێژینەوەکان هۆکاری تەواوەتی تووشبوون بەم نەخۆشیەیان نەدۆزیوەتەوە و هەندێک لەوان پەیوەستی دەکەن بە جین و هۆکاری بۆماوەییەوە وە لەوانەشە نەخۆشی دیکەی وەکو خۆییە بەرگرییە نەخۆشیەکانی (ڕۆماتیزم و نەخۆشی شەکرەی جۆری یەکەم و هتد) پەیوەندیان هەبێت بە نەخۆشی گەنمەوە.

لێکەوتەکانی نەخۆشی گەنم

- شێرپەنجەی ڕیخۆڵەباریکە.
- تێکچوونی مینای ددان.
- بەدخۆراکی.
- نەخۆشیەکانی پەنکریاس.
- لاوازبوونی ئێسک.

ئەوەی وەکو چارەسەری نەخۆشیەکە دانراوە دەرمان نییە بەڵکو گۆڕینی سیستمی خۆراکە بەشێوەیەک خاڵی بێت لە گەنم بۆ نموونە ماسی و پاقلەمەنییەکان و گوێز.

سەرچاوەکان

1. Beyond Celiac: "What is Celiac Disease?" “Non-responsive Celiac Disease.”
2. Cedars Sinai: “Is Eating Gluten-Free a Good Idea?”
3. Celiac Disease Foundation: "Understanding Celiac Disease," “What is Celiac Disease?” “Testing.” “Autoimmune Disorders,” “Sources of Gluten,” “Gluten-Free Foods.”
4. Harvard Health Publishing: “Celiac Disease (Non-Tropical Sprue).”
5. Mayo Clinic: "Celiac Disease," “Peripheral Neuropathy.”
6. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases: "Definition and Facts for Celiac Disease."
7. National Organization for Rare Disorders: “Refractory Celiac Disease.”
8. بۆردی نوسەرانی ئینسکلۆپیدیای زانیاری